Kadınlarda gelişen saç dökülmesinin sebepleri arasında; genetik yatkınlık, hormonal düzensizlikler, demir eksikliği gibi nedenler yer alıyor. Araştırmalar, demir eksikliği yaşayan kişilerin saç dökülmesi şikayeti ile daha sık karşılaştığını, demir depolarının dolmasıyla yeni saç oluşumlarının arttığını ve dökülmelerin kaybolduğunu gösteriyor olsa da demir eksikliği tanısı almayan kişilerde de saç dökülmesi görülebiliyor. Bundan dolayı kandaki demir miktarına bakılırken, birkaç farklı değere aynı anda bakılması gerekiyor.
Kandaki Demir Değeri Saç Dökülmesinin Tipini Belirler mi?
Saç dökülmesi ile demir eksikliğini ilişkilendirirken yalnızca Hgb (hemoglabin) değerine bakılarak kansızlık olup olmadığı saptanır. Bazı durumlarda serum demir değerine de bakılır ve referans değerler arasında kaldığı durumlarda kansızlık tanısı konulmamaktadır. Fakat demir değerleri normal olan kişilerin de anemi olmadan saç dökülmesi şikayeti ile karşı karşıya kaldığı bilinmektedir. Bu yüzden, saç dökülmesi şikayetinde kandaki demir seviyesinin doğru bir şekilde değerlendirilebilmesinin en doğru yolu kan değerinde; hemoglabin, serum demir, toplam demir bağlama kapasitesi, bağlanamayan demir kapasitesi ve ferritin değerlerini beraber incelemektir.
Demir Eksikliği Nasıl Değerlendirilir?
Demir eksikliği 3 farklı sınıfta incelenir. Bunlar:
- Ferritin Düşüklüğü: Ferritin; yani demir depoları azalmış; fakat dolaşımda işlevlere dahil olan serum demir normal değerdedir.
- Serum Demir Düşüklüğü: Demir depoları azalmış, dolaşımdaki demir eksik; fakat anemi gelişmemiştir.
- Hemoglabin Düşüklüğü: Vücuttaki tüm demir miktarı azalmış ve hemoglabin yapımının etkilenmesiyle anemi gelişmiştir.
Saç dökülmesi şikayeti değerlendirilirken bakılan demir miktarında mutlaka ferritin düzeyi de ölçülmelidir. Ferritin proteinin, demirin depolanmasına önemli rolü vardır. Ferritinin olması gereken seviyesi erkeklerde 12-300 ng/ml, kadınlarda 12-150 ng/ml arasında kabul edilir. Serum ferritin seviyesinin 70 ng/ml altına düşmesi halinde, saç dökülmesinde artış var demektir.
Ferritin Düşüklüğü Neden Olur?
Regl döneminde yoğun kanama, demir eksikliği anemisi, vejetaryen beslenme ve ülser gibi sindirim sisteminin organlarındaki kanamalar ferritin değerinde düşüklüğe yol açabilir. Demir deposundaki eksikliğin giderilmesi, saç dökülmesini tek başına düzeltip kontrol edebilen bir tedavi değildir. Doktor kontrolünde ve tavsiyesi süresince demir dozuna başlanıp, devam edilmelidir.
Demir Eksikliği Tedavisi Nasıldır?
Öncelikli olarak diyet ile demir alımının ve emiliminin artırılması gerekir. Bu 14-18 yaş gruplarında 11 mg, 19-50 yaş gruplarında 8 mg, 51 yaş sonrasında ise 8 mg olarak belirlenmiştir. Eğer, kişinin beslenme şekli vejetaryen ise günlük belirlenen bu alımlar 2 katına çıkarılmalıdır. Doğal demir kaynaklarından faydalanmak için kırmızı et ve ürünlerinin tüketimine önem verilmelidir. Hayvansal olmayan demir kaynakları tercih edilecek ise fındık, bezelye ve koyu yeşil sebzelere ağrılık verilebilir.
Aneminin var olmadığı demir eksikliği bulgularında demir takviyeleri yerlidir. Fakat anemi söz konusu ise kan transferi gibi daha kompleks bir tedavi planlanmalıdır. Demir desteğinde ferrous demir tuz formlarından faydalanılır. Bu takviyeler aç karnına ya da yemeklerden 2 saat önce veya sonra alınır. Kullanılırken 250 mg C vitamini ile beraber alınması emilimi artıran önemli bir noktadır. Oluşabilecek yan etkiler; karın ağrısı, bulantı ve kabızlıktır.